Orgeish

Orgeish; Orgeix
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
	Geografia fisica
Coordenadas	42° 42′ 35″ N, 1° 52′ 02″ E
Superfícia	18,39 km²
Altituds; · Maximala; · Mejana; · Minimala	; 2 481 m; 823 m; 800 m
	Geografia politica;
País	País de Fois ;
Estat	França;
Region; 76	Occitània ;
Departament; 9	Arièja ;
Arrondiment; 091	Fois;
Canton; 0901	Nauta Ariège (Ax abans 2015;
Intercom; 240900266	CC de Nauta Arièja;
Cònsol	Betty Gonzalez ; (2020-2026)
	Geografia umana
Populacion; Populacion totala; (2018)	88 ab. Evolucion de la populacion; 89 ab.
	Autras informacions
Gentilici	(en francés)
Còde postal	09110
Còde INSEE	09218

Vilatge d'Occitània

Orgeis o Orgeish ^[1]^,^[2]^,^[3]^,^[4] (Orgeix en francés) es una comuna occitana, situada dins lo departament d'Arièja e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Geografia

Perimètre del territòri

Comunas confrontantas de **Orgeish**
Ax	Ascon
		Orlun
Merens las Vals

Toponimia

La prononciacion es [ur'ʒejʃ], [ur'ʒejs]^[5] o [ur'ʒes] ^[6] ; la tresena prononciacion s'explica per una dissimilacion, probablament per l'intermediari de [ur'ʒeʃ] : la succession [-ʒ-] / [-ʃ] es d'articulacion malaisida.
Las fòrmas ancianas son Urdexio en 987, Urdexio o Urdeixo (segon d'autors, en 994), Orgeys en 1272, Urgeys en 1385, Orgieys, Urgeys en 1390, Orgeix (Cronica d'Esquerrier, cap a 1460), etc ^[7].
Segon Dauzat e Rostaing, lo nom poiriá venir d'un mot aquitan [comprene : protobasc] urd-, « plana, planòl » ^[8] o per los Féniés d'un nom latin de persona Orgetius ^[9], a la seguida de Negre, citat per Patrici Pojada. Astor, citat per Patrici Pojada, evòca una rasic idronimica preindoeuropèa ar- > ur- ambe d-one. Per Urdès e Urdòs, Grosclaude, citat per P. Pojada, prepausa un radical « basco-aquitan» urd-, « plana, planòl, pompidor, replan » (cf. basc ordoki, de meteis sens). Coromines, citat per P. Pojada, prepausa *Oregés > Orgés, del nom de l'aiga Orièja, que i passa^[7].

Segon Patrici Pojada, i a tres solucions seriosas :

Orgetios, nom latin d'òme;
un derivat del nom d'Orièja (aiga);
le « basco-aquitan » urd-, productiu en toponimia basca.

P. Pojada escarta la primièra. Pel nom d'aiga, i a de similituds foneticas entre Orièja, Orgeish e Orlu, vilatge vesin. Mès sembla malaisit de passar d'Orièja a Orgeish. Demòra l'arrasic urd-, lòc planièr naut, plana, planòl, terrenh instable (segon de cercaires).
Tres sègles mancan entre las fòrmas en Urd- e las en Org-. L'evolucion es normala çaquelà (mediu > mièg, podiu > puèg, medicu > mètge, quitament se i a hordeum > òrdi [es una fòrma mièja-sabenta, la fòrma populara es òrge], conegut dins los parlars septentrionals. Pr'aquò lo cas de Urdexio/Urdeixo es diferent. Pojada se demanda perqué Urdeix biarnés de 1376 es demorat Urdès e Urdeixo es vengut Org-^[7] [las costumas dels escribas fan comprene Urdexio coma un *Urdiexo, o, a la fin del sègle X, le resultat de *Urdiexo].
Un darrèr problèma es la finala. La prononciacion segon l'enquista Sacaze de las annadas 1880 es [uɾ'ʒes], allòc que las fòrmas ancianas, a l'excepcion de la de 1318-25 fan supausar un [-ejʃ] final (mes lo passatge entre las doás es benlèu una dissimilacion de la palatala finala al contacte de la consonanta precedenta). Quin es lo sufixe ? Pr'amor de la prononciacion, P. Pojada fa escriure Orgés^[7].

Istòria

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2014	2026	Betty Gonzalez	sense etiqueta	foncionària
març de 2008	2014	Gérard Authier
març de 2001	2008	Gérard Berge
abans 1981	?	Émile Authier	PS
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton d'Ax; es ara del canton de Haute Ariège (en francés), donc de Nauta Arièja.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): , totala:

220

214

242

272

266

238

222

268

262

208

205

185

200

190

165

184

166

152

146

132

121

136

118

106

94

77

69

76

61

53

65

71

93

96

Cercar

2009

2010

95
98

88
91

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

En 2018 la populacion èra de 88 abitants e la densitat èra de 4,79 ab/km².

Luòcs e monuments

Personalitats ligadas amb la comuna

Véser tanben

Comunas d'Arièja

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ Pojada, Patrici (2009). Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières. ISBN 978-2-86266-573-3.
↑ «Toponimia occitana».
↑ Congrès permanent de la lenga occitana. «Top'Òc: Diccionari toponimic occitan».
↑ Institut d'Estudis Occitans. «BdTopoc–Geoccitania».
↑ ALPI, Enric Guiter
↑ Patrici Pojada, Repertòri toponimic de las Comunas de la Region Miègjorn-Pirenèus, ed. Loubatières, Portèth de Garona, 2009, p. 39
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 et ^7,3 Patrici Poujade, Dictionnaire toponymique de l'Ariège, ed. IEO d'Arièja, 2021, p. 313-315
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 510
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 128