ਐਬਟਾਬਾਦ

ਐਬਟਾਬਾਦ ( /ˈæbətəbɑːd/ ; ਉਰਦੂ, Hindko , pronounced [ɛːbʈəˈbaːd̪] ) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਐਬਟਾਬਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ 40ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ । ਇਹ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ-ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਲਗਭਗ 120 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (75 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਤੋਂ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ 150 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (95 ਮੀਲ) , ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ  1,256 ਮੀਟਰ (4,121 ਫੁੱਟ) ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।ਦੂਜੀ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਤੱਕ ਦੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਸੀ।

ਐਬਟਾਬਾਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1850 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਬੰਗਾਲ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਜੇਮਜ਼ ਐਬਟ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹਰੀਪੁਰ ਨੂੰ ਇਥੇ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

9 ਨਵੰਬਰ 1901 ਨੂੰ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦੀ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਐਬਟਾਬਾਦ ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਸੂਬੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, NWFP ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਤੀਜਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। 1955 ਵਿੱਚ, ਐਬਟਾਬਾਦ ਅਤੇ ਪੂਰਾ NWFP ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਪਰ 1970 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਦੋ ਕਬਾਇਲੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਨਵਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਐਬਟਾਬਾਦ ਹੈ।

ਇਸਲਾਮੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਬਾਨੀ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਨੇ ਐਬਟਾਬਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ 2 ਮਈ 2011 ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਬਲਾਂ ਨੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਐਬਟਾਬਾਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਜਨਵਰੀ 1853 ਵਿਚ ਮੇਜਰ ਜੇਮਜ਼ ਐਬਟ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਜ਼ਾਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ^[1] ਉਹ 1845 ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ 1853 ਤੱਕ ਹਜ਼ਾਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਰਿਹਾ। ਮੇਜਰ ਐਬਟ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, " ਐਬਟਾਬਾਦ " ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸ਼ੌਕ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣ `ਤੇ ਉਦਾਸੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ।

20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ, ਐਬਟਾਬਾਦ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੇਟੋਰੀਅਮ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਆਰਮੀ ਕੋਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ^[2] ਗੈਰੀਸਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸੀ ਪੈਦਲ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਬਟਾਲੀਅਨਾਂ, ਫਰੰਟੀਅਰ ਫੋਰਸ ( 5ਵੀਂ ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲਜ਼ ਸਮੇਤ) ਅਤੇ ਦੋ ਦੇਸੀ ਪਹਾੜੀ ਬੈਟਰੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ^[3]

ਅਕਤੂਬਰ 2005 ਵਿੱਚ, ਐਬਟਾਬਾਦ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਬਟਾਬਾਦ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਬਚ ਗਏ, ਕਈ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈਆਂ ਜਾਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ। ^[4]

1. ↑ . Chicago, Illinois. 
2. ↑ Abbottabad – Encyclopædia Britannica Eleventh Edition
3. ↑ "Abbottabad Town – Imperial Gazetteer of India, v. 5, p. 1". Dsal.uchicago.edu. Archived from the original on 7 June 2011. Retrieved 17 December 2021.
4. ↑ "Doctor's diary". BBC News. 14 October 2005. Retrieved 17 December 2021.