Trompette

E trompette is 't ôogste instrument by de koperbloazers. De trompette daj by us mêest vindt, stoat in Bes, da wil zeggn oej ne do speelt klinkt et lik ne Sib.

De trompette bestoat ut e kopern buzze da geplôoid is in e sôorte langwerpige spiroale en utmoundt in ne klankbeker. De buzze is toamelik cylindrisch, wuk da zorgt vo ne ludde, heldere klank, wuk dat de trompette onderscheidt van de bugel en de cornette, die e zochtere klank en.

Lik by ol de koperbloazers wordt de klank gevormd deur lucht te bloazn deur je toeën mound, woadeure dan de lippn trilln. Deur je lippn mêer te spann, kryg je nen ôgere klank. De trompettn van nu en ôok drie pistongs, woamee daj de ôogte ku verandern. Den êeste pistong verlêegt de klank mi en olve tône, de twiddn mit e hêle tône en de derdn mi e tône nolf. By sommigste piccolotrompetjes ej ôok e vierde pistong woamee daj de klank vuf owve tôonn kut verlêegn. Deur combinoaties te moakn van pistongs kuj volledig chromatisch speeln, da wil zeggn, ge kut ol de 12 nootn van ne Westerse tôonladder speeln. Sommigste nootn zyn nie hêel juste en doavoorn ej oltemets e buzze daj e bitje kut uttrekkn beist daj an't speeln zyt om ezô de note juste te moakn.

• De mêest bespeelde trompette in Europa is de Bes trompette, mor g'et wok C, D, Es, E, F, G en A trompettn. In de barok woarn der gin pistongs an de trompettn en tonne kost je ollene mor de natuurtôonn speeln. Tonne aj vor iedere tôonoard en andere trompette nôdig. In Amerika stoan de mêeste trompettn in orkestn in C.
• Piccolotrompettn stoan mêestol ôok in Bes, mor der is dikkersn e buzze bygeleverd vo ze in A te zettn. De buzze van de piccolotrompette is den elft in lengte van e geweune trompette, woadeure da ze en octaaf ôger stoat. 't Moundstik is ôok dikkersn klinder.
• Schuuftrompettn zyn e sôorte trombonn met de tôonôogte van trompettn en is doadeure dikkersn ôok sopraan trombonne genoumd.
• De bastrompette wordt bespeeld deur ne trombonist en et dezelste ôogte.
• De zaktrompette et dezelste ôogte lik e trompette mor de buzze is klinder upgeploaid woadeure dazze compacter is zonder lengte te verliezen.