Gümrükler Genel Müdürlüğü
Gümrükler Genel Müdürlüğü, görev ve yetki alanına giren hususlar itibarıyla gümrük ve dış ticaret mevzuatının uygulayıcısı olarak faaliyet gösteren Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri ve bağlantıları gümrük müdürlükleri ile eş güdüm içerisinde çalışmakta olup Ticaret Bakanlığı'na bağlı bir genel müdürlüktür. Gümrük ve inhisarlar Vekâleti bağlı kuruluşlarCumhuriyetin başlangıç yıllarından bu yana Türkiye'de Gümrük ve inhisarlar Vekâletine bağlı olarak hizmet veren 9 Ekim 1935 tarih ve 2825 sayılı “Gümrük ve İnhisarlar Vekaletinin Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun” ile vekaletinin görevleri belirlenmiştir. Gümrükler Umum (genel) Müdürlüğü ve yarı askeri Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığından (genel müdürlüğü) oluşmaktadır. Günümüzde taşra teşkilatı, gümrük ve gümrük muhafaza kuruluşları şeklinde teşkilatlanmıştır.  Gümrük ve inhisarlar Vekâletinin kullandığı bayraklarıGümrük ve inhisarlar Vekâletinin kurulması ile Gümrük Dairesi ve Gümrük Kontrolünü gösteren bayraklar Reisicumhur Mustafa Kemal ATATÜRK ve dönemin Başvekili İsmet İNÖNÜ tarafından belirlendiği 1937 yılından itibaren değişiklik yapılmadan gümrük idarelerinde kullanılmaya devam edilmektedir. 
Gümrükler Genel Müdürlüğü Tarihçe1859 yılında taşradaki gümrük idareleri on yedi ayrı emanet şeklinde yapılandırılmış ve İstanbul’da mevcut olan Emtia Gümrük Eminliğine bağlanmıştır. Sonrasında bu yapı “Nezaret” statüsüne dönüştürülmüş, 1861 yılında ise İstanbul Emtia Gümrük Eminliği kaldırılarak yerine “Rüsumat Emaneti” ihdas edilmiştir. Aynı dönemde taşra gümrük emanetleri de müdürlük haline getirilmiş ve gümrük teşkilatı, maliye bünyesinden çıkarılarak doğrudan sadrazamlığa bağlanmıştır. Ancak 12 Temmuz 1909 tarihli bir kararname ile “Rüsumat Emaneti” kaldırılmış, gümrük işleri ve bağlı kuruluşlar “Rüsumat Müdüriyeti Umumiyesi” adı altında yeniden yapılandırılarak Maliye Nezareti’ne bağlanmıştır. 1 Ekim 1929 tarihinde yürürlüğe giren 1499 sayılı Gümrük Tarifesi Kanunu ile gümrük vergileri artırılmış; bu durum sınır bölgelerinde kaçakçılık olaylarının artmasına neden olmuştur. Özellikle güney sınırlarında yaygınlaşan kaçakçılıkla daha etkin mücadele edilebilmesi ve gümrük hizmetlerinin daha etkin şekilde yürütülmesi amacıyla, 29 Aralık 1931 tarihli ve 1909 sayılı Kanun ile “Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti” kurulmuştur. Bu yapılanma ile gümrük idaresi, tekel yönetimi ile birleştirilerek bağımsız bir bakanlık bünyesinde yeniden düzenlenmiştir. Bu bakanlığın teşkilat yapısını belirleyen düzenleme olan “Gümrük ve İnhisarlar Vekilliği Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun”un 1. maddesinde, “Gümrükler Umum Müdürlüğü” merkez hizmet birimlerinden biri olarak yer almıştır. 1983 yılında yapılan idari yeniden yapılandırma çerçevesinde, 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile “Maliye ve Gümrük Bakanlığı” kurulmuş, bu bakanlık bünyesindeki 10 ana hizmet biriminden biri olarak “Gümrükler Genel Müdürlüğü”ne görev ve yetkiler verilmiştir. Bu yapı, 1993 yılına kadar sürmüş; ancak 2 Temmuz 1993 tarihli ve 485 sayılı “Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile gümrük teşkilatı yeniden Maliye Bakanlığından ayrılarak, “Gümrük Müsteşarlığı” adıyla Başbakanlığa bağlı bağımsız bir müsteşarlık haline getirilmiştir. Anılan KHK’nın 6. maddesinde “Gümrükler Genel Müdürlüğü”, Müsteşarlığın ana hizmet birimleri arasında ilk sırada yer almıştır. 2011 yılında bakanlıkların yapısında gerçekleştirilen değişiklikler sonucunda, 3 Haziran 2011 tarihli ve 640 sayılı “Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile mülga Gümrük Müsteşarlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın iç ticaretle ilgili dört genel müdürlüğü birleştirilerek “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı” kurulmuştur. Bu yapıda da “Gümrükler Genel Müdürlüğü”, Bakanlığın hizmet birimleri arasında ilk sırada yer almıştır. 2018 yılında ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ile birleştirilerek “Ticaret Bakanlığı” adı altında yeniden yapılandırılmış ve Gümrükler Genel Müdürlüğü, bu yeni bakanlık bünyesinde faaliyetlerine devam etmektedir. Sonuç olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğü, resmî olarak 1909 yılında kurulmuş olsa da, gümrük hizmetlerini sağlayan bir kamu otoritesinin öncüsü olarak tarihsel süreçte her zaman önemli bir rol üstlenmiştir. Farklı dönemlerde değişen isimler altında faaliyet gösterse de, günümüzde olduğu gibi geçmişte de gümrük idaresinin temel ve yönlendirici birimi olma işlevini sürdürmüştür.
1859 – İstanbul Emtia Gümrük Eminliği – Bağlı olduğu kurum: Maliye Nezareti 1861 – Rüsumat Emaneti (Taşra gümrükleriyle birlikte merkezi yapı oluşturulmuştur) – Bağlı olduğu kurum: Doğrudan Sadaret (Başbakanlık) 1909 – Rüsumat Müdüriyeti Umumiyesi (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün resmi kuruluş yılı) – Bağlı olduğu kurum: Maliye Nezareti 1931 – Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti (1909 sayılı Kanun ile kurulmuştur) – Alt birim: Gümrükler Umum Müdürlüğü – Bağlı olduğu kurum: Bağımsız Bakanlık statüsü 1983 – Gümrükler Genel Müdürlüğü – Bağlı olduğu kurum: Maliye ve Gümrük Bakanlığı (178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile) 1993 – Gümrük Müsteşarlığı (485 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur) – Alt birim: Gümrükler Genel Müdürlüğü – Bağlı olduğu kurum: Başbakanlık 2011 – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (640 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur) – Alt birim: Gümrükler Genel Müdürlüğü – Bağlı olduğu kurum: Bakanlık düzeyinde teşkilat 2018 – Ticaret Bakanlığı (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı’nın birleştirilmesiyle) – Alt birim: Gümrükler Genel Müdürlüğü halen görevini bu Bakanlığa bağlı olarak sürdürmektedir
GörevleriGümrükler Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır;Gümrükler Genel Müdürlüğü, Ticaret Bakanlığı'na bağlı bir genel müdürlük olup, gümrük ve dış ticaret mevzuatının uygulanmasından sorumludur. Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri ile bunlara bağlı gümrük müdürlükleriyle eş güdüm içerisinde faaliyet göstermektedir. Genel Müdürlük; gümrük mevzuatı ile uluslararası anlaşmalara uygun şekilde ithalat, ihracat, transit, TIR ve konteyner işlemlerini yürütmekte; eşyanın tarife sınıflandırması, menşe ve kıymeti gibi konularda düzenlemeler yapmakta; gümrük vergileri ile diğer mali yükümlülüklerin tahakkuk ve tahsil işlemlerini gerçekleştirmektedir. Bunun yanı sıra, dahilde işleme rejimi, hariçte işleme, geçici ithalat, antrepo ve serbest dolaşıma giriş gibi gümrük rejimlerinin uygulanmasını sağlamakta; serbest bölgeler, lojistik dış ticaret bölgeleri ve dış ticaret merkezlerinde yürütülen gümrük işlemlerini koordine etmektedir. Gümrük işlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesine yönelik düzenlemeler yapmak, işlemlerin kolaylaştırılmasına ilişkin politika geliştirmek, gümrük laboratuvarları kurmak ve bu alanda analiz yöntemlerini belirlemek de Genel Müdürlüğün görevleri arasındadır. Ayrıca; teşvik belgeleri kapsamındaki işlemleri yürütmek, gümrük müşavirliği ile ilgili iş ve işlemleri gerçekleştirmek, gümrük belgelerinin arşivlenmesi ve imhasına dair süreçleri düzenlemek, posta, hızlı kargo ve yolcu beraberindeki eşya işlemlerini gerçekleştirmek gibi birçok alanda da görev ve yetki sahibidir. Gümrükler Genel Müdürlüğü, tüm bu görevlerini ulusal mevzuatın yanı sıra Dünya Gümrük Örgütü başta olmak üzere taraf olunan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yerine getirmektedir. Bağlı BirimleriMerkez Teşkilatı-İletişim Numaraları
Taşra Teşkilatı
Hudut KapılarıLogo Kullanımı 
Eski Genel Müdürler Cumhuriyet Tarihi
Genel kaynakça
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
