Aleksandar Mišić

Aleksandar - Aca Mišić (Beograd, 1891. — Valjevo, 18. decembar 1941) je bio srpski oficir u ratovima 1912-1918. godine i četnički komandant i obaveštajac tokom ustanka u Srbiji 1941. godine.

Zarobljen je od strane Nemaca 6. decembra 1941. godine tokom operacije Mihailović, i potom streljan.

Major Aleksandar Mišić bio je sin slavnog vojvode Živojina Mišića.

Aleksandar Mišić je rođen u Beogradu, kao peto od šestoro dece Živojina i Lujze Mišić. Čim je napunio 18 godina odlazi Rusiji.Tamo upisuje Vojnu akademiju u Vilnu. 1912. se razboleo, nakon čega se vraća u Srbiju, koja se tada spremala za rat protiv Osmanskog carstva. Stupio je kao oficir u Srpsku vojsku. Učestvovao je u brojnim bitkama u Balkanskim ratovima kao i Prvom svetskom ratu.

Od 1928. do 1930. godine bio je vršilac dužnosti upravnika Vrnjačke Banje.

Nakon aprilskog sloma, pukovnik Mihailović sa svojom grupom oficira formirao četničku komandu na Ravnoj gori maja 1941. godine. Major Mišić je odmah pristupio organizaciji. Bio je komandant Ribničkog četničkog odreda u Četničkim odredima Jugoslovenske vojske.

Na dan formiranja Nedićeve vlade Draža Mihailović je u Beograd poslao svoju delegaciju, koju je predvodio major Aleksandar Mišić. Ona se u Beogradu zadržala od 31. avgusta do 5. septembra. Tom prilikom vođeni su razgovori o saradnji, pa je u tom cilju postignut sporazum o saradnji četnika sa Nedićevom vladom.^[1] O uspostavljanju veze majora Mišića sa generalom Nedićem, u svom izveštaju je pisao nemački general Harold Turner:

"Otprilike 3 dana posle stupanja na dužnost vlade (generala Nedića) pojavio se kod njega pukovnik Aleksandar Mišić (treba: major) sa još dva oficira po nalogu Mihailovića i izjavio da bi ovaj želeo da se sa predsednikom Nedićem bori protiv komunista, te moli naoružanje i opremu za 2.000 ljudi, a posebno obuću. Nedić je izjavio pukovniku Mišiću da mu ne može nabaviti cipele i predložio upotrebu opanaka. Između ostalog, ostavio je Mihailoviću da očisti oblast zapadno od Morave. Ovde treba naglasiti da je Nedić ove pregovore vodio uz moje odobrenje, pošto je u to vreme postojala nada da bi Nedić raspolagao velikim delom oficira koji se nalaze ne samo u Beogradu nego i u šumama."^[2]

Tito je, po dolasku kod valjevskih partizana, zatražio sastanak sa Mihailovićem, oko organizovanja zajedničke borbe protiv Nemaca. Sastanak je održan u kući Mišića u Struganiku, 19. septembra 1941. godine. Sa partizanske strane sastanku su osim Tita prisustvovali Miloš Minić, Obrad Stefanović i nekoliko partizana koji su obrazovali pratnju, dok su sa druge strane, pored Mihailovića, bili prisutni Dragiša Vasić, major Aleksandar Mišić i četnička pratnja. Sastanak je dao slabe rezultate. Prema sećanju Voje Rafajlovića, Tito je odgovorio da je zaista neprijatelj jak, ali borba se s neprijateljem mora voditi, jer na taj način mi pomažemo saveznicima da se fašizam što pre sruši. Draža je rekao da je naša pomoć mala i skoro nikakva, saveznici su daleko i u njih se ne možemo uzdati. Na kraju je usmeno dogovoreno da Mihailovićevi četnici neće ratovati protiv partizana, kao što su to činili četnici vojvode Pećanca.^[3]

Posle neuspešnog sastanka u Brajićima sa Titom i Hadsonovog dolaska koji ga je uverio da ima legitimitet od izbegličke vlade, Mihailović je odlučio da se obračuna sa partizanima. Prema sećanju Branislava Pantića, Draža Mihailović je 27. oktobra 1941, dan nakon održanog sastanka sa partizanskim predstavnicima u Brajićima, održao sastanak sa najbližim saradnicima u kući majora Aleksandra Mišića u Struganiku. Sastanku su pored Mihailovića i Mišića prisustvovali i Dragiša Vasić, potpukovnik Dragoslav Pavlović, pukovnik Branislav Pantić i kapetan Nenad Mitrović. Govoreći o trenutnoj situaciji, Mihailović je istakao da četničke jedinice nemaju dovoljno oružja, ni municije, za razliku od partizana, koji svakim danom postaju sve snažniji. Mihailović je stoga saopštio da je odlučio da se obrati za pomoć Nemcima i ponudi im četničke odrede za borbu protiv partizana, s tim da ih Nemci naoružaju i snabdeju municijom. Na kraju je naglasio da je to jedini način da se suzbije narastanje i omasovljavanje partizanskih snaga ili, čak, da se one unište. Neki su da se ne bi trebalo obraćati Nemcima, već da bi oružje i municiju trebalo tražiti od Nedića. Tome su se suprotstavili Mihailović i Mišić. Branislav Pantić navodi sledeće Mihailovićeve reči:

Kad je situacija takva da moram da pregovaram, onda ću da pregovaram sa neprijateljem. Na to me ovlašćuje i međunarodno ratno pravo. Uostalom, šta mi možemo da dobijemo od Nedića? Sve što nam treba, oružje i municija, Nedić mora tražiti od Nemaca... Zašto ići posredno kad možemo neposredno?^[4]

– Dragoljub Mihailović

Dva četnička oficira za vezu su 28. oktobra stupili u vezu sa Nedićem, a sutradan sa nemačkim oficirom Jozefom Matlom, sa Mihailovićevom ponudom zajedničku borbu protiv partizana u zamenu za oružje.^[5] Međutim, partizani su odbili četničke napade i ugrozili četničke položaje na Ravnoj gori. Zbog toga je Mihailović 3. novembra 1941. odložio sastanak sa nemačkim oficirima za 11. novembar.^[6] Na sastanku u selu Divcima, kom su prisutvovali Mihailović, Mišić i jedan zvaničnik Abvera, četnici su se ponudili Nemcima za borbu protiv partizana. Major Mišić je pokušavao da ubedi Nemce da će im biti lojalni saborci protiv partizana ("Mi vam nećemo biti neverni"), pa je čak predlagao razmenu oficira za vezu:

Mi idemo tako daleko da Vas molimo da do nas uputite oficire za vezu da biste se, uz punu garanciju, mogli uveriti u našu borbu protiv komunista.^[7]

– Aleksandar Mišić

Međutim, nikakav sporazum nije postignut zbog nemačkog zahteva za kompletnom predajom četnika. Posle zauzimanja partizanskog Užica, Nemci su 3. decembra izdali naređenje za operaciju Mihailović, potragu za četnicima na Ravnoj gori. Mihailović se sklonio kod Mišića u Struganiku. Tu su opkoljeni, ali je Mihailović uspeo pobeći. Nemci su zarobili Mišića i Fregla i kasnije ih 17. decembra 1941. streljali.^[8]

7. januara 1942. godine Draža Mihailović je izbegličkoj jugoslovenskoj vladi tražio odlikovanja za Mišića i Fregla:

6. decembra opkoljeni i zarobljeni od Nemaca u okolini Mionice major Aleksandar Mišić sin vojvode Mišića i njegov načelnik štaba major Ivan Fregl obojica u propisnoj oficirskoj uniformi. Obojica osuđeni na smrt i streljani 17. decembra. Molim da se major Mišić odlikuje Karađorđevom Zvezdom III reda sa mačevima kao jedan od prvih saradnika i major Fregl istim ordenom četničkog reda. Za ovaj slučaj kao narodni izdajnici da se javno ožigošu Jovan Škava samozvani vojvoda Kolubarski, Njegovan Papje, iz Mionice i Petar Branjević svi saradnici izdajnika Koste Pećanca kao i da se liše svih vojničkih zvanja. Ja ucenjen od Nemaca omalovažavajućom sumom. Mihailović^[9]

– Depeša Draže Mihailovića izbegličkoj jugoslovenskoj vladi od 7. januara 1942. godine

• Ustanak u Srbiji 1941.
• Sastanak u Brajićima
• Sastanak u Divcima
• Operacija Mihailović

• Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.