Parpalhon Blau
Gabrièu Pelisson es un videasta e militant cultural occitan nascut a Niça en 1998[1]. Es conegut per sa cadena YouTube Parpalhon Blau, dedicada a l'aprendissatge de la lenga e a la promocion de la cultura occitana en linha.[2][3][4] BiografiaOriginari de Niça, Gabrièu Pelisson cresquèt dins una familha ont l’occitan teniá una plaça simbolica plan fòrta, malgrat una usança limitada als cants e a d’expressions isoladas[1]. Sa presa de consciéncia lingüistica se faguèt a l’adolescéncia, lo jorn qu'un camarada se trufèt de son accent niçard "dels marrits e dels francizats"[5]. Del temps que se formava a l’Institut d’Estudis Politics de Tolosa[6], Gabrièu Pelisson decidiguèt d’aprene l’occitan niçard "tal coma o parlava [son] rèire"[1][7]. Expliquèt pus tard qu'aquò foguèt un biais de recuperar un tròç de son istòria personala que li semblava mancar[8]. Engatjament per la lenga occitanaL’engatjament de Gabrièu Pelisson per la lenga occitana comencèt qualque temps abans de venir youtubaire. Tre 2017, publiquèt un cort-metratge en occitan niçard que se sonava "Una dança"[9]. Tres ans aprèp, al mes de mai de 2020, sortiguèt una vidèo en niçard pel compte de l'ONG Wikitongues. Puei, un mes abans de lançar oficialament sa cadena Youtube, publiquèt una lectura de La Santa Estela del Centenari de Joan Bodon, son libre occitan preferit[10]. Al moment del segond embarrament de 2020, fondèt Parpalhon Blau, una cadena YouTube que prepausa de vidèos pedagogicas e culturalas en occitan, amb de sos-títols en mai d'una lenga per èsser accessibla a un public larg[2][11]. Segon lo quite creator, lo nom de "Parpalhon Blau" li venguèt per talastre. Expliquèt que dins sas creacions anterioras plaçava totjorn un riban de color blava en omenatge a sa mameta mas que « Riban Blau » li semblava pas pro polit per èsser gardat. Lo remplacèt doncas pel mot "Parpalhon" que li semblava pus agradiu e de melhor comprene pel monde que parlan pas la lenga[1][12][13]. Se los contenguts primièrs tractavan de gramatica e de prononciacion, la cadena se diversifiquèt lèu lèu cap a de contenguts mai personals coma de vlògs o d'istorietas[2][14]. Dins sas intervencions publicas, Pelisson insistís regularament sus la necessitat de “socializar l’occitan” e de ne “tornar far una lenga de comunicacion” que servís pas unicament a parlar d’ela meteissa.[15]. Plaideja per un emplec quotidian de l’occitan dins l’ensemble de las esfèras de la vida vidanta[16][17]. Segon el, aquela socializacion novèla de la lenga deu passar per una visibilizacion creissenta, atal coma per un despegament del francés que l’occitan i es encara tròp afevat[4][7]. Intervencions e visibilitatL’òbra de Gabrièu Pelisson sus Parpalhon Blau li permet d’intervenir regularament dins de collòquis universitaris o al ras d’autres artistas e videastas. En 2021, foguèt convidat pel creator de contengut polonés Ecolinguist, amb mai de 350.000 abonats[18]. En febrièr de 2022, prenguèt part a un episòdi de la Liga Romanica, un podcast multilingüe animat per quatre youtubaires entre 240.000 et 800.000 abonats[19]. En març de 2022, foguèt convidat per presentar son trabalh pendent la conferéncia Heritage Languages on YouTube a l’Universitat de Califòrnia, Berkeley[16]. I parlèt de son experiéncia coma mediator lingüistic e dels desfís ligats a la visibilitat de l’occitan sus Internet[6][20]. En 2023, enregistrèt la cançon "Domna N'Almucs" amb la musiciana de jazz Cécile McLorin Salvant[21]. L'album, entitolat "Mélusine" es nomenat per dos Grammy Awards als Estats-Units[22][23]. Al mes de julh de 2023, participèt a l'Amassada dels joves parlaires de lengas minorizadas (HIGA) de Vitoria-Gasteiz. Representèt Occitània a l'entorn d'una taula redonda sus la reviudacion lingüistica sus las rets socialas[24]. D'autre biais, Gabrièu Pelisson es un collaborator regular del jornal Lo Diari, que li prèsta la votz per d'articles en provençal e es l'animator de l'emission "Afars Occitans", difusada sus ÒCtele Acuèlh e impacteLo trabalh de Gabrièu Pelisson foguèt remarcat per mai d'un mèdia local e especializat. France Bleu li consacrèt mantunas cronicas e saludèt son vejaire pedagogic e engatjat.[2][6] Las estatisticas mòstran que las vidèos de Parpalhon Blau son agachadas mai que mai per de ciutadans franceses o espanhòls, essent majoritàriament dins la trenca d’edat de 18 a 35 ans[25]. Segon lo site especializat Social Blade, se tracta de la cadena YouTube en lenga occitana mai importanta[26]. Lo jornal Aquò d’Aquí lo qualifica de « figura novèla de la transmission numerica »[11]. Nòtas e referéncias
|
||||||||||||||
