Eugèni Trutat

Eugèni Trutat (nascut Charles Louis Eugène Trutat; Vernon, Eure, 25 d'agost de 1840 - Fois, Lengadòc, 6 d'agost de 1910) foguèt un fotograf, pireneïsta, geològ e naturalista occitan. Foguèt director del Musèu d’Istòria Naturala de Tolosa.

Eugèni nasquèt a Vernon (Eure) ont son paire èra afectat coma oficièr d'artilhariá. Aqueste foguèt mandat puèi a Tolosa ont lo jove Eugèni faguèt d'estudis al Collègi dels Jesuitas. S'apassionèt per las sciéncias naturalas e entamenèt en seguida d'estudis de medecina que decidiguèt de contunhar a París, en 1856, a la Facultat de medecina e al Musèu d'istòria naturala. Tornèt a la vila mondina en 1860 per tal d'i acabar los estudis. Participèt alara a la creacion del Musèu d'istòria naturala de la vila e foguèt membre de mantuna societat sabenta, coma per exemple la Societat de Fotografia de Tolosa que ne foguèt fondador.

Tanben participèt activament a l’exploracion dels Pirenèus, subretot a l'entorn de Luishon e del país d'Arièja. Realizèt d'estudis suls glacièrs, en mesurar lor progression, amb Maurice Gourdon (Aneto e Maladeta). En 1876, amb Charles Fabre, fondèt la seccion Pirenèus centrals del Club Alpin Francés.

Comencèt a s'avodar a la fotografia en 1859 e publiquèt regularament d'òbras tecnicas sus aqueste sicut. Es autor de gaireben 15 000 fotografias, que d'unas son d'autocròms (fotografias de color). Foguèt president de la Societat Fotografica de Tolosa e mai membre de la comission dels monuments istorics de Tolosa.

En 1890, venguèt lo successor de Joan Baptista Nolet al cap del Musèu de Tolosa, fins a sa demission en 1901^[1].

Son cosin Félix Trutat (1824-1848) foguèt un pintor francés reconegut de l'escòla de Dijon. Foguèt l'amic de mantun occitanista d'aquel temps coma Antonin Perbòsc que ne farà divèrsas fotografias amb sa familha.

La bibliotèca de Tolosa a servat un fons de 5000 fotografias sus placas de veire, que foguèron presas entre 1870 e 1910, e qu'an per tematica los Pirenèus. Lo Musèu de Tolosa ten 15 000 placas, d'entre 1875 e 1910, que i a d'autocròms e las solas fotografias qu'existiscan suls aigats de 1875 a Tolosa. Sas fotografias cubrisson un ventalh ample de representacions e an bastit una font de documentacion unica suls Pirenèus de la fin del sègle XIX: païsatges, sits, vida quotidiana, ascensions e excursions, e sos amics los pireneistas e las guidas: Maurice Gourdon, Émile Belloc, Henri Beraldi, etc. Beraldi que çò ne ditz d'el:^[2]

• Trutat ne foguèt l'apòstol, lo vulgarizator de la conferéncia pireneïsta; conferencièr sòbre e elegant, professor amb una longa experiéncia de çò qu'es un cors davant un auditòri cochat (al Museum de Tolosa), es el pr'aquò que ne considerèt lo principi vertadièr aquel de la conferéncia amb projeccions: paucas paraulas e subretot gessas consideracions preliminàrias, que ne petna d'impaciéncia lo public: la lanterna magica sul pic! e garatz-aicí çò qu'es la conferéncia amb projeccions, qu'es la projeccion amb çò mens que possible de conferéncia.Es un divertiment dintrat dins las mors.^[3]

• 
• La Photographie appliquée à l’archéologie, París, Gauthier-Villars, 1879
• Traité élémentaire du microscope, París, Gauthier-Villars, 1883
• La Photographie appliquée à l’histoire naturelle, 1884
• Les Papiers photographiques par développement,
• Une excursion à Montpellier-le-Vieux (Aveyron), Tolosa, imp. Durand, 1885
• Le Midi pittoresque, la Vallée de la Garonne, Lemòtges, Marc Barbou et Cie, 1894
• Les Pyrénées, París, librariá J.-B. Baillière, 1896
• La Photographie animée, 1899

• 
• Lo Fons Trutat de la Bibliotèca de Tolosa per Flickr - Yahoo

<references>

1. ↑ Le Muséum de Toulouse et l'invention de la préhistoire, 2010 ISBN: 978-2-906702-18-9
2. ↑ Henri Beraldi, Cent ans aux Pyrénées, p. 152
3. ↑ Trutat a été l'apôtre, le vulgarisateur de la conférence pyrénéiste ; conférencier sobre et élégant, comme un professeur qui a la longue expérience d'un cours devant un auditoire empressé (au Muséum de Toulouse), c'est lui cependant qui a tenu pour le vrai principe de la conférence à projections : peu de paroles, et surtout pas de considérations préliminaires, le public en piaffe d'impatience : la lanterne magique tout de suite ! Et voilà ce qu'est la conférence à projections, c'est la projection avec le moins de conférence possible. C'est un divertissement entré dans les mœurs.