Codificacion (drech)

En drech la codificacion consistís a acampar de tèxtes normatius de naturas divèrsas dins de recuèlhs concernissent una matèria donada. Cadun d'aqueles grops atal constituits ven un còde.

La primièra compilacion juridica d'importància foguèt realizada pels romans per arribar a l'òbra de Justinian. Aquela compilacion foguèt promoguda per l'emperaire de Bizanci e foguèt l'òbra del jurisconsulte Tribonian. Per decision de l'emperaire foguèt aprovada pel Corpus Juris Civilis, en conformitat amb lo Digesto, las Institutas, Lo Còde e las Novèlas. Lo Digesto conteniá la doctrina de juristas celèbres coma Papinian, Pau, Ulpian, Gaïo, Modestin e Celsi. Las Institutas contenián las règlas de Drech essencialas, e que dins l'actualitat avián cors legal, èran subretot dedicadas als estudiants de Drech. Fin finala s'encontrava lo Còde, qu'acampava las constitucions dels emperaires precedents Justinian e que conservavan un interès actual, e las Novèlas, qu'acampavan las constitucions de Justinian.

Alara que l'Empèri Roman d'Orient utilizava la compilacion justiniana, en Occident a causa de la casuda de l'Empèri los diferents pòbles germanics utilizavan una legislacion que pasmens inspiradas del Drech roman, demoravan impregnadas dels seus principis ancestrals.

La nocion de « codificacion » agropa de fach de practicas diferentas sus divèrses camps, que los juristas e los istorians ne remarquèron la varietat, que siá dins l'elaboracion o dins la matèria.

Cal destriar atal:

• la codificacion oficiala, amb que l'autoritat (e subretot lo poder legislatiu) publica un tèxte que li dona lo nom de « còde », çò qu'es lo cas fòrça frequent en França actualament;
• la codificacion oficiosa, realizada tanben per l'autoritat que promulga un tèxte acampant e unificant de disposicions d'un meteis camp, mas sens lor donar oficialament lo nom de « còde », pasmens que lo tèrme es d'usatge corrent, e mai dins de tèxtes oficials: las codificacions del Regim Ancian son d'aquela mena (Còde Michau, Còde Louis e d'autras ordenanças reialas);
• la codificacion privada o acampament non oficial de tèxtes a l'entorn d'un domeni, realizats per de juristas e/o editors per facilitar lo trabalh dels professionals del drech e dels justiciables. Se comencèt aquela practica en França al sègle XVIII amb per exemple un Còde penal (1752) o un Còde Còrse en 1788, estapant per l'imprimeriá reiala, çò que li faguèt un estatut oficiós plan marcat. Ara, la practica continua amb per exemple lo Còde de drech internacional privat publicat per Bruylant en Belgica.

Pasmens, emplegat sens precision, lo tèrme de « codificacion » fa referéncia subretot a la codificacion oficiala, a vegada a l'oficiosa.

Una codificacion implica una mena de rompedura, a causa que lo còde pren la plaça totalament o parcialament dels tèxtes anteriors. Mas aquela rompedura es mai o mens importanta:

• La codification rejoncha (o codification compilacion) constituís pas de rompedura vertadièra, fasent pas qu'acampar de tèxtes que demòran intactes. La codificacion privada se fa totjorn d'aquel biais. La codificacion oficiala daissa generalament pas existir los tèxtes precedents.
• La codificacion de drech constant constituís una rompedura dins los tèxtes, mas pas dins lo drech positiu. Los tèxtes anteriors son exprèssament abrogats mas lor contengut es lo meteis dins lo còde, levat de tèxtes obsolèts (que foguèron abrogats pas qu'implicitament), atal lo drech positiu demòra: es la practica francesa actuala.
• La codificacion al sens plen del tèrme a tendéncia a rompre amb los tèxtes mas tanben amb lo fons. La rompedura jamai es capitada: e mai los còdes napoleonians gardèron de partidas significativas del drech ancian. Un exemple recent de codificacion amb rompedura es lo còde penal francés de 1994 qu'introduguèt de novetats.

Qualques istorians del drech, coma l'Italian Mario Viora, emplegan lo mot de « consolidacion » per las doas primièras formas, reservant lo mot de codificacion per la tresena.

La codificacion consistís a crear un còde dins un camp ont existissiá pas abans. Dins qualques cases, se pòt parlar de recodificacion :

• Quand i a refonda complèta d'un còde ja existissent, amb lo meteis titre o gaireben, coma en França lo còde de comèrci en 2000 ;
• Quand un còde novèl intègra lo contengut d'un còde anterior dins un ensems pus vast, coma lo còde de justícia administrativa refonda del còde dels tribunals administratius e de las corts administrativas d'apèl, mas apondent las disposicions relativas al Conselh d'Estat ;
• Quand de disposicions inclusas dins un còde son transferidas dins un còde qu'acaba d'èsser promulgat, coma las disposicions concernissent la caça e la pesca, passada del còde rural al còde de l'environament.

Un còde pòt contenir de disposicions normativas de naturas diferentas, que las principalas son las leis e los reglaments. Los còdes oficials franceses contenon eles pas qu'aqueles, mas seriá possible, dins d'autres sistèmas juridics, d'integrar d'elements de jurisprudéncia o de doctrina.

Als Estats Units d'America, existís de « federal sentencing guidelines » (recuèlh de jurisprudéncia) que servisson de basa als còdes de deontologia e a las cartas professionalas.

La legislacion francesa compren (fin 2007) 61 còdes. Levat excepcion, los còdes contenon una partie legislativa (codificada L-) e une partida reglamentària (codificada R-). Vejatz Lista dels còdes juridics franceses.

• Lei
• Reglament administratiu
• Ierarquia de las nòrmas
• Brancas del drech
• Drech comparat
• Securitat juridica
• Còde de deontologia