Hjartholm i Gulen

Hjartholm er ein stad i Gulen kommune i Vestland. Hjartholm består av Indre og Ytre Hjartholm. Hjartholm ligg på sørsida av Sognefjorden mellom Botnen i aust og Breidvik i vest.

Namnet blei skrive Hiortholm i 1563, Hjerthollum i 1603, Hiertholm i 1611, Indre og Ytre Hiertholm i 1667 Hjartholm i 1723. Lokal uttale av namnet er ja'rthålm eller jæ'rthålm.

Ein rund åsrygg hol, holmr, stikk ut i Sognefjorden mellom Indre og Ytre Hjartholm. På begge sider av denne åsen var det i gamal tid skog som bestod av furu og bjørk, og i denne skogen var det Hjort. Ein meiner at dette kan vere noko av årsaka til namnet.^[1]

Indre Hjartholm ligg ved ei vik i Sognefjorden. Fram til 1644 var det berre eit bruk på Indre Hjartholm.^[2] Frå rundt 1620-50 var det to plassmenn på garden.^[3]

Ytre Hjartholm ligg ved Sognefjorden ved ei vik med god ankerplass. Garden har hatt mykje bjørk og furuskog. Om beiteretten i fjelldalen Iserklov var det strid mellom bøndene på Ytre Hjartholm og bøndene i Breidvik på 1800-talet, men det kom til forlik slik at oppsittarane på Ytre Hjartholm ikkje skulle mjølke kyrne sine utanfor elva og oppsittarane i Breidvik ikkje skulle mjølke kyrne sine innanfor elva som renn gjennom dalen.^[4]

Inntil 1863 var det berre eit bruk på Ytre Hjartholm. Sidan blei det to bruk.^[5] På Ytre Hjartholm var det plassmenn frå 1645.^[6]

• Engesæter, Ludvig, Brekke Herred, Gard, Tun og Ætt, Bind 1–3 1944

• Nytt utsleppsløyve til Marine Harvest lokalitet Hjartholm