റാവു ബഹാദൂർ മഹാദേവ് ഗോവിന്ദ് റാനാഡേ (18 ജനുവരി 1842–16 ജനുവരി 1901) ന്യായമൂർത്തി റാനഡെ (ജസ്റ്റിസ് റാനഡെ) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്സിന്റെ സ്താപകനേതാക്കളിൽ ഒരാളും[1][2] സാമൂഹ്യപരിഷ്കർത്താവും ജഡ്ജിയും, എഴുത്തുകാരനും സർവ്വോപരി സ്വാതന്ത്ര സമരസേനാനിയുമായിരുന്നു. ബോംബേ ഹൈക്കോടതി ജഡ്ജി,ബോംബെ ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിൽ അംഗവും കേന്ദ്രത്തിലെ ധനകാര്യ സമിതി അംഗവുമായിരുന്നു.[3] മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ബോംബെ ഹൈക്കോടതിയിലും അദ്ദേഹം ജഡ്ജിയായിരുന്നു.[4] മഹാദേവ ഗോവിന്ദ റാനഡെയാണ് പൂനെ സർവജനിക് സഭയുടെ സ്ഥാപകൻ. 1870 ഏപ്രിൽ 2 ന് പൂനെ സർവജനിക് സഭ, മഹാരാഷ്ട്ര ഗ്രന്ഥോത്തേജക് സഭ, പ്രാർത്ഥന സമാജ് എന്നിവ സ്ഥാപിക്കാൻ അദ്ദേഹം സഹായിച്ചു. പൂനെ സർവജനിക് സഭയിൽ ആദ്യത്തെ വനിതാ പ്രസിഡന്റ് ആയിരുന്നു മീര പവാഗി.
അറിയപ്പെടുന്ന ഒരു പൊതുപ്രവർത്തകൻ എന്ന നിലയിൽ, ശാന്തനും ക്ഷമാശീലവും ശുഭാപ്തിവിശ്വാസിയുമായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യക്തിത്വം ബ്രിട്ടനുമായുള്ള ഇടപാടുകളോടും ഇന്ത്യയിലെ പരിഷ്കാരങ്ങളോടുമുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ മനോഭാവത്തെ സ്വാധീനിച്ചു. സാമൂഹികവും മതപരവുമായ പരിഷ്കരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള തന്റെ പ്രത്യയശാസ്ത്രത്തിൽ അധിഷ്ഠിതമായ ഒരു ബോംബെ ആംഗ്ലോ-മറാത്തി ദിനപത്രമായ ദി ഇന്ദുപ്രകാശിന്റെ എഡിറ്ററായിരുന്നു അദ്ദേഹം. അദ്ദേഹത്തിന് റാവു ബഹദൂർ എന്ന പദവി ലഭിച്ചു.[5]
നാസിക് ജില്ലയിലെ ഒരു താലൂക്ക് പട്ടണമായ നിഫാദിലെ ഒരു ചിത്പവൻ ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിലാണ് മഹാദേവ് ഗോവിന്ദ് റാനഡെ ജനിച്ചത്.[6] കോലാപ്പൂരിലെ ഒരു മറാത്തി സ്കൂളിൽ പഠിച്ച അദ്ദേഹം പിന്നീട് ഒരു ഇംഗ്ലീഷ് മീഡിയം സ്കൂളിലേക്ക് മാറി. 14 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ അദ്ദേഹം ബോംബെയിലെ എൽഫിൻസ്റ്റോൺ കോളേജിൽ പഠിച്ചു.[7] ബോംബെ സർവകലാശാലയിലെ ആദ്യ ബാച്ചിലെ വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ഒരാളായിരുന്നു അദ്ദേഹം. 1862-ൽ ചരിത്രത്തിലും സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രത്തിലും ബി.എ. ബിരുദവും 1864-ൽ ചരിത്രത്തിൽ എം.എ. ബിരുദവും നേടി. മൂന്ന് വർഷത്തിന് ശേഷം, 1866-ൽ അദ്ദേഹം എൽ.എൽ.ബി. (നിയമ ബിരുദം) നേടി.[8]
നിയമബിരുദം നേടിയ ശേഷം, റാനഡെ 1871-ൽ പൂനെയിൽ ഒരു സബോർഡിനേറ്റ് ജഡ്ജിയായി നിയമിക്കപ്പെട്ടു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തനങ്ങളും പൊതു പ്രശസ്തിയുംബ്രിട്ടീഷ് കൊളോണിയൽ അധികാരികൾ ബോംബെ ഹൈക്കോടതിയിലേക്കുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്ഥാനക്കയറ്റം 1895 വരെ വൈകിപ്പിച്ചിക്കുന്നതിനു കാരണമായി.[9]
പാശ്ചാത്യ സംസ്കാരത്തിന്റെയും കൊളോണിയൽ ഭരണകൂടത്തിന്റെയും ആഴത്തിലുള്ള സ്വാധീനം വേരൂന്നിയ ഒരു പുരോഗമന സാമൂഹിക പ്രവർത്തകനായിരുന്നു റാനഡെ. മതപരിഷ്കരണം മുതൽ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസം, ഇന്ത്യൻ കുടുംബത്തിനുള്ളിലെ പരിഷ്കരണം എന്നിവ വരെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ വ്യാപിച്ചുകിടന്നു. എല്ലാ മേഖലകളിലും, ഇന്ത്യൻ ആചാരങ്ങളിലും പാരമ്പര്യങ്ങളിലും സദ്‌ഗുണം കുറവാണെന്ന് അദ്ദേഹം കാണുകയും പാശ്ചാത്യലോകത്ത് നിലനിന്നിരുന്ന മാതൃകയിലേക്ക് വിഷയത്തെ പരിഷ്കരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യൻ സാമൂഹിക പരിഷ്കരണ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ദൗത്യത്തെ "മാനവീകരിക്കുക, തുല്യമാക്കുക, ആത്മീയവൽക്കരിക്കുക" എന്നിങ്ങനെ അദ്ദേഹം തന്നെ സംഗ്രഹിച്ചതിന്റെ സൂചന നിലവിലുള്ള ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിന് ഈ ഗുണങ്ങൾ ഇല്ലായിരുന്നുവെന്നതായിരുന്നു.[10]
ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു പൂർത്തിയാക്കുവാൻ സഹകരിക്കുക.
