നെപ്റ്റ്യൂൺ

ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം

https://ml.wikipedia.org/wiki/Neptune

നെപ്റ്റ്യൂൺ

Neptune from Voyager 2
കണ്ടെത്തൽ
കണ്ടെത്തിയത്	Urbain Le Verrier John Couch Adams Johann Galle
കണ്ടെത്തിയ തിയതി	September 23, 1846[1]
വിശേഷണങ്ങൾ
Adjectives	Neptunian
ഭ്രമണപഥത്തിന്റെ സവിശേഷതകൾ[6][7]
ഇപ്പോക്ക് J2000
അപസൗരത്തിലെ ദൂരം	4,553,946,490 km 30.44125206 AU
ഉപസൗരത്തിലെ ദൂരം	4,452,940,833 km 29.76607095 AU
സെമി-മേജർ അക്ഷം	4,503,443,661 km 30.10366151 AU
എക്സൻട്രിസിറ്റി	0.011214269
പരിക്രമണകാലദൈർഘ്യം	60,190[2][3][4] days 164.79 years
സൈനോഡിക് പിരീഡ്	367.49 day[5]
Average പരിക്രമണവേഗം	5.43 km/s[5]
ശരാശരി അനോമലി	267.767281°
ചെരിവ്	1.767975° 6.43° to Sun's equator
പിണ്‌ഡത്തിൽ നിന്നുള്ള ആരോഹണ രേഖാംശം	131.794310°
Argument of perihelion	265.646853°
Known satellites	13
ഭൗതിക സവിശേഷതകൾ
ഗ്രഹമദ്ധ്യരേഖയുടെ ആരം	24,764 ± 15 km[8][9] 3.883 Earths
ധ്രുവീയ ആരം	24,341 ± 30 km[8][9] 3.829 Earths
Flattening	0.0171 ± 0.0013
ഉപരിതല വിസ്തീർണ്ണം	7.6408×109 km²[2][9] 14.98 Earths
വ്യാപ്തം	6.254×1013 km³[5][9] 57.74 Earths
പിണ്ഡം	1.0243×1026 kg[5] 17.147 Earths
ശരാശരി സാന്ദ്രത	1.638 g/cm³[5][9]
പ്രതല ഗുരുത്വാകർഷണം	11.15 m/s²[5][9] 1.14 g
നിഷ്ക്രമണ പ്രവേഗം	23.5 km/s[5][9]
Sidereal rotation period	0.6713 day[5] 16 h 6 min 36 s
Equatorial rotation velocity	2.68 km/s 9,660 km/h
Axial tilt	28.32°[5]
North pole right ascension	19h 57m 20s[8]
North pole declination	42.950°[8]
അൽബിഡോ	0.290 (bond) 0.41 (geom.)[5]
ഉപരിതല താപനില min mean max 1 bar level 72 K[5] 0.1 bar 55 K[5]
ദൃശ്യ കാന്തിമാനം	8.0 to 7.78[5][10]
കോണീയ വ്യാസം	2.2″—2.4″[5][10]
അന്തരീക്ഷം
Scale height	19.7 ± 0.6 km
ഘടന (വ്യാപ്തമനുസരിച്ച്)	80±3.2% Hydrogen (H2) 19±3.2% Helium 1.5±0.5% Methane ~0.019% Hydrogen deuteride (HD) ~0.00015% Ethane Ices: Ammonia Water Ammonium hydrosulfide(NH4SH) Methane (?)

സൗരയൂഥത്തിൽ, സൂര്യനിൽ നിന്നുള്ള ദൂരംകൊണ്ട് എട്ടാമത്തേതും ഏറ്റവും അകലെയുളളതും, വലിപ്പം കൊണ്ട്‌ നാലാമത്തേതും, പിണ്ഡം കൊണ്ട്‌ മൂന്നാമത്തേതുമായ ഗ്രഹമാണ് നെപ്റ്റ്യൂൺ.

ഈ വാതകഭീമന് ഭൂമിയെ അപേക്ഷിച്ച് 17 മടങ്ങധികം പിണ്ഡമുണ്ട്. റോമൻ പുരാണങ്ങളിലെ സമുദ്രത്തിന്റെ ദേവനായ നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ പേരാണ് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർ ഇതിന് കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്‌. ഗ്രഹത്തിന്റെ 80 ശതമാനം ഹൈഡ്രജനും, 19 ശതമാനം ഹീലിയവും ബാക്കി ഒരു ശതമാനം മീതെയ്‌നുമാണ്. -235 ഡിഗ്രി സെന്റിഗ്രേഡാണ് ഗ്രഹതാപനില.

ശരാശരി, സൂര്യനിൽ നിന്നും 30 .1 AU ദൂരത്തുള്ള പാതയിലൂടെയാണ് നെപ്റ്റ്യൂൺ സൂര്യനെ ചുറ്റുന്നത്‌. 165 ഭൂവർഷം കൊണ്ട്‌ സൂര്യനെ ഒരു തവണ വലം വയ്ക്കുന്ന ഇത് 16 മണിക്കൂർ കൊണ്ട്‌ അതിന്റെ അച്ചുതണ്ടിൽ ഒരു പ്രാവശ്യം തിരിയും‌. നെപ്റ്റ്യൂണിന്റെ ജ്യോതിശാസ്ത്ര ചിഹ്നമാണ് . ഈ ചിഹ്നം 'നെപ്റ്റ്യൂൺ ദേവന്റെ' ശൂലത്തിന്റെ ഒരു ആധുനിക രൂപമാണ്‌. മാന്ത്രികന്റെ കണ്ണ് എന്ന ചുഴലി കൊടുങ്കാറ്റ് മേഖല ദൃശ്യമായ ഗ്രഹം നെപ്റ്റ്യൂൺ ആണ്.

1846 സെപ്റ്റംബർ 23 നു^[1] കണ്ടെത്തിയ നെപ്റ്റ്യൂൺ, നേത്ര ഗോചരമായ ഗവേഷണത്തിലൂടെ അല്ലാതെ ഗണിതശാസ്ത്രപരമായ പ്രവചനത്തിലൂടെ കണ്ടെത്തിയ ആദ്യ ഗ്രഹമാണ്. നെപ്റ്റ്യൂണിനെ ശാസ്ത്രജ്ഞർ കണ്ടെത്തിയ ശേഷം ആദ്യമായി സൂര്യനെ ഒരു തവണ വലം വച്ചത് 2011 ജൂലൈ 13-നാണ്. ഗ്രഹത്തെ ആദ്യം കണ്ടുമുട്ടിയ അതേ രേഖാംശത്തിൽ ഈ ദിവസം പുലർച്ചെ 3.06 നാണ് വീണ്ടും കണ്ടു മുട്ടിയത്.^[11] ഈ സമയത്ത് ഇടത്തരം ടെലിസ്കോപ്പിലൂടെ ഗ്രഹത്തെ കാണുവാൻ സാധിക്കും. വോയേജർ 2 എന്ന ബഹിരാകാകാശ വാഹനമാണ് നെപ്റ്റ്യൂണിനെ സമീപിച്ച്‌ ആദ്യമായി പഠനം നടത്തിയത്.

നെപ്റ്റ്യൂണിന് അറിയപ്പെട്ട 14 ഉപഗ്രഹങ്ങളാണുള്ളത്. അവയിൽ 1846 ൽ വില്യം ലാസൽ കണ്ടുപിടിച്ച ട്രിറ്റോൺ 1949 ൽ ജെറാർഡ് കുയിപ്പർ കണ്ടു പിടിച്ച നെരീദ് മാത്രമാണ് ഭൂമിയിൽ നിന്നു കാണാൻ കഴിയുന്ന ഉപഗ്രഹങ്ങൾ. 1981ൽ ചന്ദ്രൻ ഒരു നക്ഷത്രത്തെ മറച്ച സന്ദർഭത്തിലാണ് മൂന്നാമത്തെ ഉപഗ്രഹത്തെ കാണാൻ കഴിഞ്ഞത്. 1989 ൽ വോയേജർ-2 ലഭ്യമാക്കിയ ചിത്രങ്ങളിൽ നിന്നാണ് അഞ്ച് ഉപഗ്രഹങ്ങളെ കണ്ടു പിടിച്ചത്. പ്രോതിയസ്, ലാരിസ്സ, ഗാലത്തിയ, ഡെസ്പിന, തലാസ, നെയാദ് എന്നിവയാണ് യഥാക്രമം ആറ് ഉപഗ്രഹങ്ങൾ. ഹബ്ബിൾ ബഹിരാകാശ ദൂരദർശിനി ഉപയോഗിച്ച് കണ്ടെത്തിയ ഹിപ്പോകാമ്പ്, മാത്യൂ ജെ. ഹോൾമാൻ, ജോൺ ജെ കാവെലാർസ്, ടോമി ഗ്രാവ് എന്നിവർ ചേർന്ന് കണ്ടെത്തിയ ഹാലിമീഡ്, മാത്യു ജെ ഹോൾമാൻ കണ്ടെത്തിയ സാവോ, ലാവോമീഡിയേ, സ്കോട്ട് എസ് ഷെപ്പേർഡ്, ഡേവിഡ് സി ജെവിറ്റ് എന്നിവർ കണ്ടെത്തിയ പ്സാമാഥേ, മാത്യു ജെ ഹോൾമാൻ, ബ്രെറ്റ് ജെ ഗ്ലാഡ്മാൻ എന്നിവർ കണ്ടെത്തിയ നീസോ എന്നിവയാണ് മറ്റ് ഉപഗ്രഹങ്ങൾ.

​നെപ്ട്യൂൺ ഗ്രഹത്തിന് ചുറ്റുമുള്ള വളയവ്യവസ്ഥ, സൗരയൂഥത്തിലെ വാതകഭീമന്മാരിൽ ഏറ്റവും ദുർബലവും അതുല്യവുമായ ഒന്നാണ്. ശനിയുടെ തിളക്കമുള്ളതും വിസ്തൃതവുമായ വളയങ്ങളുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ, നെപ്ട്യൂണിൻ്റെ വളയങ്ങൾ നേരിയതും, പൊടിപടലങ്ങൾ നിറഞ്ഞതും, പ്രത്യേകിച്ചും ശ്രദ്ധേയമായ വളയചാപങ്ങൾ (Ring Arcs) ഉള്ളതുമാണ്. 1980-കളിൽ നക്ഷത്ര മറയൽ (stellar occultation) നിരീക്ഷണങ്ങളിലൂടെയാണ് ഇവയുടെ ആദ്യ സൂചനകൾ ലഭിച്ചത്. 1989-ൽ വോയേജർ 2 ബഹിരാകാശ പേടകത്തിൻ്റെ സമീപത്തിലൂടെയുള്ള പറക്കലിലൂടെയാണ് ഈ വളയവ്യവസ്ഥയുടെ വ്യക്തമായ ചിത്രങ്ങൾ ലഭിച്ചത്, ഇത് ഇവയുടെ പൂർണ്ണമായ നിലനിൽപ്പ് സ്ഥിരീകരിച്ചു.

1. ↑ ^{1.0 1.1} Hamilton, Calvin J. (August 4, 2001). "Neptune". Views of the Solar System. Retrieved 2007-08-13. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
2. ↑ ^{2.0 2.1} Munsell, K. (13 November 2007). "Neptune: Facts & Figures". NASA. Archived from the original on 2015-11-07. Retrieved 14 August 2007. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
3. ↑ Nancy Atkinson (26 August 2010). "Clearing the Confusion on Neptune's Orbit". Universe Today. Retrieved 2011-07-10. (Bill Folkner at JPL)
4. ↑ Anonymous (16 November 2007). "Horizons Output for Neptune 2010–2011". Retrieved 25 February 2008.—Numbers generated using the Solar System Dynamics Group, Horizons On-Line Ephemeris System.
5. ↑ ^{5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13} Williams, David R. (September 1, 2004). "Neptune Fact Sheet". NASA. Archived from the original on 2010-07-01. Retrieved 2007-08-14. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
6. ↑ Yeomans, Donald K. (July 13, 2006). "HORIZONS System". NASA JPL. Retrieved 2007-08-08. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)—At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: ELEMENTS", "Target Body: Neptune Barycenter" and "Center: Sun".
7. ↑ Orbital elements refer to the barycentre of the Neptune system, and are the instantaneous osculating values at the precise J2000 epoch. Barycentre quantities are given because, in contrast to the planetary centre, they do not experience appreciable changes on a day-to-day basis from to the motion of the moons.
8. ↑ ^{8.0 8.1 8.2 8.3} P. Kenneth, Seidelmann (2007). "Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements". Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 90. Springer Netherlands: 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. ISSN (Print) 0923-2958 (Print). Retrieved 2008-03-07. {{cite journal}}: Check |issn= value (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
9. ↑ ^{9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6} Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure
10. ↑ ^{10.0 10.1} Espenak, Fred (20 July 2005). "Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995–2006". NASA. Retrieved 1 March 2008.
11. ↑ "മനോരമ ദിനപത്രം ജൂലൈ 11". {{cite news}}: |access-date= requires |url= (help)

• Burgess, Eric (1991). Far Encounter: The Neptune System. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-07412-4.
• Moore, Patrick (2000). The Data Book of Astronomy. CRC Press. ISBN 978-0-7503-0620-1.

• Miner, Ellis D. (2002). Neptune: The Planet, Rings, and Satellites. Springer-Verlag. ISBN 978-1-85233-216-7. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
• Standage, Tom (2001). The Neptune File. Penguin. ISBN 978-0-8027-1363-6.

• NASA's Neptune fact sheet Archived 2010-07-01 at the Wayback Machine
• Neptune from Bill Arnett's nineplanets.org
• Neptune Astronomy Cast episode No. 63, includes full transcript.
• Neptune Profile Archived 2006-12-13 at the Wayback Machine at NASA's Solar System Exploration site
• Planets – Neptune Archived 2011-06-06 at the Wayback Machine A children's guide to Neptune.
• Merrifield, Michael (2010). "Neptune". Sixty Symbols. Brady Haran for the University of Nottingham. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

സൗരയൂഥം
നക്ഷത്രം: സൂര്യൻ
ഗ്രഹങ്ങൾ: ബുധൻ - ശുക്രൻ - ഭൂമി - ചൊവ്വ - വ്യാഴം - ശനി - യുറാനസ് - നെപ്റ്റ്യൂൺ
കുള്ളൻ ഗ്രഹങ്ങൾ: സീറീസ് - പ്ലൂട്ടോ - ഈറിസ്
മറ്റുള്ളവ: ചന്ദ്രൻ - ഛിന്നഗ്രഹങ്ങൾ - ധൂമകേതുക്കൾ - ഉൽക്കകൾ - കൈപ്പർ വലയം

ജ്യോതിശാസ്ത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. സഹായത്തിനു ഈ ലേഖനത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പതിപ്പ്.