បណ្តាំពាលី

បណ្តាំពាលី ត្រូវបានតែងជាពាក្យកាព្យដោយ ហ្មឺនមាសគឺឲកញ៉ា វិបុលរាជសេនា (មាស )។ បណ្តាំពាលីមានខ្លឹមសារដូចតទៅ៖

**បណ្តាំពាលី**
សូមសំដែងសារស័ព្ទច្បាប់សេយ្យភេទ	នៃចមពង្សពានរេតរឿងស្នាម
ក្លៀវក្លាក្លែងស្ទែងស្ទាត់បទសង្រ្គាម	ទ្រង់ព្រះនាមរាជាឈ្មោះពាលី ។
ជាបុត្រអង្គអម្រិន្ទពិនលោកិយ	គ្រងខាសខិមបុរីរាជធានី
ល្បីល្បះគ្រប់ភពផែនដែនបឋវី	សព្វទិសទីទ្វីទ្វីបសឹងខ្លាចក្រែង ។
ទាំងទេវាយក្សយង់ទ្រង់អំណាច	ឮតែនាមខ្លបខ្លាចស្ញោរស្ញប់ស្ញែង
រអាអស់មិនអាចចេញអង្គទែង	ព្រះអង្គឯងពូជពង្សវង្សឥន្រ្ទា ។
កាលត្រូវសរព្រហ្មមាសរិទ្ធីក្រៃ	ទ្រង់យកដៃចាប់ជាប់ដោយឫទ្ធា
មិនឲ្យមុតមានស្នាមអង្គា	នឹងឲ្យស្ញែងនាមាទួទ្វីបា ។
ទុកជាច្បាប់សំរាប់រាល់ទាហាន	ត្រិះធ្យោកធ្យានធ្វើតាមទៅមុខណា
ព្រះហស្ដស្ដាំទ្រង់ក្ដាប់ចាប់សរថ្លា	ព្រះហត្ថាឆ្វេងក្សត្រទ្រង់បោយហៅ ។
ទៅសុគ្រីពសូរ្យវង្សពង្សសុរិយា	នឹងអង្គបុត្រារ័តន៍ឆោមឆ្លៅ
ប្អូនអើយចូរមកអាយបងប្រដៅ	ដ្បិតអង្គចៅនឹងជាខ្ញុំចក្រី ។
ខំគ្រងវង្សឲ្យគង់ជាច្បងច្បាស់	យកតេជះដំកល់លើកេសី
បាតាំងចិត្តសុចរិតស្និទ្ធភ័ក្ដី	ជីវិតវៃថ្វាយក្រោមព្រះបាទា ។
កាលបាននឹងឡើងគាល់ដល់ទ្វារវាំង	បាឈប់តាំងប្រណម្យនាកេសា
រំលឹកគុណបុណ្យបាទព្រះមូលិកា	សឹមយាត្រាកាន់ផ្ទៃព្រះរោងទ្រង់ ។
មួយកាលគង់ចាំគាល់ក្នុងនិវេសន៍	កុំបាធ្វេសប្រហែសឲ្យលើសលង់
ក្រែងជួនស្ដេចត្រាច់ត្រង់មកយល់យង់	រវាំងអង្គអូនខ្លាចព្រះអាជ្ញា ។
ធ្វើជាខ្ញុំសំគាល់ដល់ទីស្ថាន	ឲ្យបានតាមព្រះទ័យទ្រង់ប្រាថ្នា
បើត្រាស់សួរមកចំសឹមវាចា	គិតត្រិះត្រាឲ្យត្រូវទំនងន័យ ។
ចូលគាល់កុំតែងអង្គឲ្យពណ្ណរាយ	ហាក់ពាយងាយផ្ទឹមនឹងអង្គជៀស្ឋជ័យ
កុំទូលទាស់ផ្ទញ់ផ្ទាល់នៃព្រះហ្ឫទ័យ	កុំសំឡឹងនេត្រនៃព្រះច័ក្ករា ។
រីព្រះចមចក្រពង្សវង្សនារាយណ៍	ព្រះប្រាជ្ញាឈ្វេងឆ្ងាយដូចរតនា
កុំបាឲ្យហក់ហួសជ្រួសរាជការ	រិះត្រិះត្រាឲ្យត្រូវចិត្តមហាជន ។
បើណាកាចបាភ្លៃធ្វើតាមកាច	នរណាខ្លាចស្វែងផលឲ្យគិតគន់
ជាជញ្ជីងជញ្ជឹងថ្លឹងចិត្តជន	ខាងណាធ្ងន់លន់លុបលាលស់លៃ ។
មួយស្នេហ៍ស្នំសមស័ក្តិអគ្គនារី	នេះជាទីចំរើនរីកហ្ឫទ័យ
កុំបាបែរបាយបៀងមៀងមើលវៃ	ព្រះជៀស្ឋជ័យទតយល់ពីភាល់បា ។
ទាំងទាសីនៃអ្នកអគ្គនារី	ទោះឆវីល្អស្មើកិន្នរណា
កុំប្អូនប្អូកលូកលលងស្នេហា	ប្រៀបចិន្ដាថាជាស្នំបវរ ។
របស់អ្វីហ្ឫទ័យទ្រង់ស្ម័គ្រស្មោះ	ថែរបស់នោះទុកតាមភូធរ
បទណាហាមប្រាមចិត្តកុំគិតល	បាសាទរទុកតាមជាខ្ញុំវៃ ។
បើទ្រង់ប្រោសកុំធ្វើលលើខ្លាំង	រិះរវាំងក្រោយមុខខ្លាចទុក្ខភ័យ
កុំកាចកោងប៉ោងយ៉ៃក្រៃពេកនៃ	កុំកួនគៃកុំក្រោធតបក្សត្រា ។
បាថ្នមយសឲ្យសមពហូស័ក្តិ	កំហ៊ឹកហ៊ាក់ឲ្យហួសពីវាស្នា
ស្លៀកប្រដាប់ឲ្យសមនឹងកាយា	កុំយាត្រាគន់កាយឆ្វេងស្ដាំផ្សំ ។
មួយមានភឿនភ័ក្តិភុមខ្ញុំរាជការ	នឹងស្រឡាញ់ជាគ្នារើសឲ្យសម
បើគេត្រង់ៗស្នងសងអារម្មណ៍	បើគេវៀចៗសមឲ្យសួនការ ។
បើបង់សីលរិះគិតថ្និតថ្នមស័ក្តិ	ទើបចាត់ជាក់ជាហ៊ានមានចិត្តក្លា
បើគប់ពាលគិតលុបបង់ពាលណា	គិតប្រហារពាលកាចឲ្យខ្លាចក្រែង ។
បើគេល្អស្មើចិត្តកុំគិតកាច	បើគេខ្លាចឱនយសកុំកំហែង
កុំនាំភឿនដើរលេងជាអ្នកល្បែង	សង្ខេបចិត្តគិតក្រែងព្រះចេស្ដា ។
មួយបើត្រូវរាជទ័ណ្ឌដល់ពាន់ដង	កុំបាចងគំនុំគុំក្សត្រា
កុំប្រែចិត្តគិតក្បត់ព្រះចក្ករា	ខំឧស្យាហ៍ស្វែងផលប្រយោជន៍ខ្លួន ។
បើម៉បគាល់នាឆ្ពោះព្រះភក្រ្តា	កុំប្រែក្រោយចរចាមិនសមសួន
នៅមុខព្រះទីនាំងរវាំងខ្លួន	បាគាល់គួនចាំស្ដាប់រ៉ាប់បញ្ជា ។
បើទ្រង់ព្រះក្រោធនឹងមុខមន្រ្តី	កុំស៊យសែមថែមស្ដីឲ្យក្រោធា
ទោះកិច្ចការសារពើសព្វនានា	កុំពិតទូលវេលាទ្រង់ព្រះខ្ញាល់ ។
មើលទំនងល្មមទូលសឹមទូលពិត	បាពិនិត្យក្នុងក្រៅគ្រប់អម្បាល
យល់ប្រីតាប្រិមប្រិយប្រោសក្រសាល	មិនទ្រង់ខ្ញាល់សឹមយកសេចក្ដីថ្លែង ។
បើត្រាស់សួរប៉ុន្មានទូលប៉ុណ្ណោះ	ពាក្យក្រៅនោះកុំយកមកផ្លើសប្លែង
តែស្ដីច្រើនជ្រួសមាត់ភ្លយភ្លាត់ឯង	ពាក្យស្ដែងគេមិនស្ដាប់អាប់អង្គបា ។
១ទៀតព្រះហរីរ័ក្សចក្រពេជ្រ	ប្រោសប្រទានបំណាច់ពលសេនា
ដែលប្រាកដប្រកបឆបរាជការ	កុំឫស្យាទូលទាស់អធ្យាស្រ័យ ។
របស់អ្វីឈ្មោះថាព្រះរាជទ្រព្យ	បាគ្នេរគ្នៃគៃរាប់រិះសព្វថ្ងៃ
ទោះតិចតួចហោចស្ដួចជាសរសៃ	យកចិត្តគិតអាល័យដូចផងខ្លួន ។
បើមានអ្នកប្រទេសដទៃមក	កុំបៀតរកយកមិត្រភ័ក្ដីស្ងួន
តែជ្រាបដល់នឹងកើតអម្ពល់ខ្លួន	បាគិតអ្វីឲ្យមួនកុំឲ្យហ្មង ។
មួយកាលចមចក្រពង្សហរីរ័ក្ស	ស្ដេចកាន់ទីដំណាក់ឆ្នួនផែផង
សឹងព្រមដោយរាជរថស្នំស្នែហ៍ស្នង	កុំផ្អៀងផ្អងម៉ងមៀងបៀងបោយបែរ ។
ស្ថានណាទ្រង់ព្រះបញ្ញត្តហាម	បាប្រាបប្រាមចិត្តចាំតាមក្រសែ
កុំភ្លើនភ្លេចឲ្យភ្លាត់បទបាទបែរ	បាគិតកែឲ្យគង់បណ្ដាំមុនី ។
វេលាមានទ័ពទាមសង្រ្គាមសឹក	កុំបាភ្លឹកឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលយោធី
ចូរគិតគៃកែកុនកល់ភេរី	រកទិសទីតាំងតែងឲ្យសង៉ា ។
នឹងប្រព្រឹត្តគិតការសង្រ្គាមជ័យ	ឲ្យវាងវៃវេះវាត់ស្ទាត់កល់ការណ៍
យល់ទ្រោមទ្រុឌមិនទ្រាំឲ្យចោមណា	បើគេគង់ក្លៀវក្លាបាបោះទល់ ។
បាថ្នមចិត្តពលផងឲ្យស្នេហា	នឹងគិតការមើលហេតុសង្កេតផល
សព្ទឧបាយស្រាយដោះឲ្យដឹងដល់	មានការកលគិតកែឲ្យអាចហាន ។
ទាំងនេះហើយតែដោយព្យាយាមពិត	កុំខ្ជិលគិតប្រើគេតាងភ្នែកប្រាណ
ជាចមទ័ពរំងាប់ចិត្តក្រោធថ្កាន	នឹងហ៊ានខ្លាចក្លាហានឲ្យល្មមល្អ ។
កុំអួតចេះរិះរកតែទីងាយ	ទីណាធ្លាយយកកាយបាតាំងត
ជាជាតិប្រុសធ្វើទ័ពទុកនាមករ	ឲ្យល្បីល្បាញខ្ចាយខ្ចរទួលោកា ។
ចូរមើលបែបយ៉ាងបងមានសច្ចំ	មិនគិតតាំងជីវិតប៉ុនកេសា
មិនគួរស្ដាប់គួរស្ដាយដួងជីវ៉ា	មិនគួរសូន្យសង្ខារកុំអាល័យ ។
បងផ្ញើកែវតារាយុផាភក្រ្ត១	ចូររួមរ័ក្សស្ម័គ្រស្មោះកុំអាថៃ
គ្រងរក្សាគ្នាទៅនៅក្រុងក្រៃ	ទាំងក្របីស្រីកំហែងហនុមាន ។
បាថែទាំសង្គ្រោះសព្វសុរ្យវង្ស	នៅពីរពង្សអង្គក្មួយទាំងពីរប្រាណ
ផ្ដាំស្រេចលេងសរព្រះអវតាណ២	សង្ខារប្រាណបានទៅកើតសួគ៌ា ។
ទើបបាននាមទេវាជាពាលី	ព្រោះមានទីសច្ចំជាសព្វគ្រា
នឹងតេជះសរនារាយណ៍ជួយនាំពាហ៍	បានសោយសុខសួគ៌ាសម្រាន្តចិត្ត ។
សុភាសិតពាលីពីបុរាណ	នោះចំណានមែនហើយតែប្រគិត
សាធុជនទញ់ទាល់នឹងពិនិត្យ	ទើបគិតកែគ្រាន់ងាយពិចារណា ។
ខ្ញុំជាហ្មឺនឈ្មោះមាសឈ្លាសឈ្លៀតគិត	ចងលិខិតប្រឹតប្រែកែលិខា
ទុកជាច្បាប់សម្រាប់ខ្ញុំរាជការ	មិនវិត្ថារព្រោះទើបរើបហ្វឹកសន ។
នោះបើខុសបើខាតបាទបទក្ដី	សូមប្រណីផ្លាស់កែប្រែសុន្ថន៣
ឲ្យតែត្រូវតែត្រង់គណៈក្លន	ទុកជាបនជាបែបបណ្ដាំអឺយ ។

ឯកសារយោង

វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ

បណ្តាំពាលី

ឯកសារយោង

Portal di Ensiklopedia Dunia