Francesco Filelfo

Francesco Filelfo
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Tolentino, 1398ko uztailaren 25a
Herrialdea	March of Ancona
Lehen hizkuntza	italiera
Heriotza	Florentzia, 1481eko uztailaren 31 (83 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza
Familia
Seme-alabak	ikusi Gianmario Filelfo (en)
Hezkuntza
Heziketa	Paduako Unibertsitatea
Hizkuntzak	latina italiera antzinako greziera Berpizkundeko latina
Irakaslea(k)	John Chrysoloras (en) Gasparinus de Bergamo (en)
Ikaslea(k)	ikusi Georgius Merula (en) Gaspare da Verona Agostino Dati (en)
Jarduerak
Jarduerak	itzultzailea, unibertsitateko irakaslea, diplomazialaria, poeta, hizlaria, filosofoa, filologo klasikoa, humanista, idazlea eta eskriba
Lantokia(k)	Bolonia Siena Florentzia Pavia eta Milan
Enplegatzailea(k)	Boloniako Unibertsitatea  (1428 -  1428) Florentziako Unibertsitatea  (1429 -  1434) University of Siena (en)  (1434 -  1438)
Lan nabarmenak	ikusi Consolatio ad Iacobum Antonium Marcellum de obitu Valerii filii (en) Rhetorica ad Alexandrum (en) Letters (en) Orazioni in lode dello illustrissimo poeta Dante Alighieri (en) Troicus (en) Commentationes Florentinae de exilo (en) De ilio non capto (en) Περὶ ψυχαγωγίας (en) Carminum libri Euthyphron Respublica Lacedaemoniorum Commento ai Rerum vulgarium fragmenta Oratio parentalis De Genuensium deditione Sphortias Cyri Paedia Numa Lycurgus Fabulae Agesilaus Satyrae

Francesco Filelfo (Tolentino, 1398ko uztailaren 25a – Florentzia, 1481eko uztailaren 31) Pizkundeko italiar humanista izan zen.

Gramatika, Erretorika eta Latina ikasi zituen Paduako Unibertsitatean. 1417an Oratoria eta Filosofia Moraleko katedradun izendatu zuten Venezian, eta Zizeron eta Virgilio irakatsi zituen.

1419an, Veneziako Errepublikako gobernuak enbaxadore Konstantinoplan izendatu zuen. Bertan, greziera asko menperatu zuen eta Manuel Chrysolorasen ilobarekin ezkondu zen.

1427an Italiara itzuli zen eta eskuizkribu greko ugari ekarri zituen berekin. Irakasle izan zen Italiako kultur zentro nagusietan (Venezia, Milan, Florentzia, Siena) eta testu grekoen itzultzaile izan zen. Filelfok Cosimo Mediciri aurre egin zion Florentzian eta Sienara ihes egin behar izan zuen.

1440an Filippo Maria Viscontiren gonbidapen bat onartu zuen Milanera joateko. Han mezenasaren panegirikoak idatzi zituen eta etsaiei eraso zien. Poemak eta Italiako historiari buruzko panfletoak ere idatzi zituen. Emaztea hil ondoren, Orsina Osnagarekin ezkondu zen. Bigarrenez alargundu ondoren, Laura Magiolinirekin ezkondu zen.

• Orationes et opuscula (Basilea, 1498)
• Odae (1497)
• Orationes et nonnulla alia opera, Plutarchi apophthegmata, ab eodem e Graeco in Latinum con versa (1481)
• Satyrarum Hecatosticon prima decas (decades decem) (1476)
• Satyrarum decades deceni (Venezia, 1502)
• Satyrae centum distinctae decem decadibus Catholicis passim refertoe sententiis: praemissa authoris vita ab Egid. Perrino Campano, &c.” Paris, 1508.
• Epistolarum familiarum libri triginta septem Venezia, 1502.
• Fabulae, Venezia, 1480.
• Appiani Alexandrini historiæ.
• Conviviorum libri duo, Paris, 1552.
• Carminum libri V, Brescia 1497.