Τρίγωνον Νότιον

Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|12|09|2025}}

Τρίγωνον Νότιον (λατινικά: Triangulum Australe‎‎, συντομογραφία: TrA) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603, από τους Keyser και Houtman στην Ουρανομετρία τους, και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Συνορεύει με 4 αστερισμούς, τους Γνώμονα, Διαβήτη, Πτηνόν και Βωμό. Βρίσκεται ολόκληρος στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας και είναι αόρατος στο σύνολό του από την Ελλάδα, παρότι θα ήταν εμφανέστερος από τον βόρειο αστερισμό Τρίγωνον αν οι δύο αστερισμοί μπορούσαν να τοποθετηθούν ο ένας δίπλα στον άλλο.

Ο Καίσιος παραθέτει ονόματα για τον αστερισμό που προέρχονται από το βόρειο Τρίγωνον, ανάμεσά τους το Almutabet algenubi «στους νεώτερους Άραβες», πράγμα που σημαίνει ότι είτε οι Άραβες είχαν προηγηθεί του Bayer, είτε ότι έμαθαν αμέσως για το έργο του. Επίσης, ο Καίσιος απεκάλεσε το Νότιον Τρίγωνον Τρεις Πατριάρχες (δηλαδή Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ) για τους τρεις φωτεινότερους αστέρες του. Ο Ιούλιος Σίλερ αντιθέτως κατέφυγε στην ασυνήθιστη για αστερισμό ονομασία Signum Tau, δηλαδή ο «Αστερισμός Ταυ», με κίνδυνο παρερμηνείας ως όνομα αστέρα.

Ο Βρετανός αστρονόμος Richard Anthony Proctor (1834-1888) καταλογογράφησε τον αστερισμό ως απλώς Triangulum, καθώς στον βορρά αντί του σημερινού αστερισμού Τρίγωνον είχε τα «Μικρόν Τρίγωνον» και «Μέγα Τρίγωνον» (βλ. και Τρίγωνον), πράγμα που βέβαια θα δημιουργούσε σύγχυση.

Οι Κινέζοι ανεγνώριζαν επίσης το Νότιον Τρίγωνον ως San Kio Hung. Οι ναυτικοί των προηγούμενων αιώνων εξάλλου ανεγνώριζαν τους αστέρες α, β και γ ως «τα Αστέρια του Τριγώνου».

Ο Γκουλντ απέδιδε στον αστερισμό 46 αστέρες μέχρι έβδομου μεγέθους.

• Ο αστέρας α Νοτίου Τριγώνου είναι και ο φωτεινότερος του αστερισμού, με φαινόμενο μέγεθος 1,92 και φασματικό τύπο K2 IIb-IIIa. Αναφέρεται μερικές φορές και με το τετριμμένο ιδιαίτερο όνομα Atria (= Alpha Triangulum Australis). Απέχει από τη Γη περί τα 415 έτη φωτός.
• Ο β Νοτίου Τριγώνου έχει φαινόμενο μέγεθος 2,85 και φασματικό τύπο F1 V. Απέχει από τη Γη 40 έτη φωτός, κάτι που τον καθιστά μαζί με τον ζ τους δύο πλησιέστερους αστέρες του αστερισμού που είναι ορατοί με γυμνό μάτι.
• Ο γ έχει φαιν.μέγεθος 2,89 με φασμ.τύπο A1 V. Απέχει από τη Γη 183 έτη φωτός.
• Ο δ έχει φαιν.μέγεθος 3,85 και φασμ.τύπο G2 II. Απέχει από τη Γη περίπου 620 έτη φωτός.
• Ο ε έχει φαιν.μέγεθος 4,11 με φασμ.τύπο K1 III. Απέχει από τη Γη 216 έτη φωτός.

• Ο αστέρας ι Νοτίου Τριγώνου είναι τριπλός και επιπλέον το ένα μέλος του είναι μεταβλητός αστέρας του τύπου «γ Δοράδος».

• Το ανοικτό σμήνος αστέρων NGC 6025, σχεδόν στο σύνορο με τον Γνώμονα, είναι το φωτεινότερο του αστερισμού, με φαιν.μέγεθος 5,1 και φαινόμενη διάμετρο 12΄.

• Με μεγάλα ερασιτεχνικά τηλεσκόπια διακρίνονται τα πλανητικά νεφελώματα NGC 5979 και PK 322-6.1 (φαιν.μεγέθη 13,0 και 12,5 αντιστοίχως).

• Κατάλογος αστέρων του Νοτίου Τριγώνου

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Triangulum Australe στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του Τρίγωνον Νότιον στο Βικιλεξικό