UNESCO's Memory of the World (MoW) Programme nyɛla tiŋ' duya tɛha din bɔri gbaari binkura taarihi din kpa talahi biɛhigu ni. Di niya nyɛla di gu ninsalisili taarihi ka taɣi, kpihimbu,mbaɣaka ni taɣibu ni ʒilɛli ni, n ti pahi saɣimbu din nyɛ suhuyurilim. Di kpaŋsirila binkura gu ka taɣi, binyɛra din be bukunima biɛhisi shee, ka baŋsiri ʒingama nim mini salo zaa zaŋ chaŋ lala binyɛra polo.[1][2][3]
"Memory of the World International Register" ni pili naai, UNESCO mini Memory of the World Programme kpaŋsila tiŋgbana mini tiŋgbani yaɣa komitiinima n ti pahi tiŋgbana mini tiŋgbani yaɣa rijisita nim din kpaŋsiri tiŋgbana mini tiŋgbani yaɣa binyɛra din kpa talahi, amaa ka dii bi zani ti ti niŋ talahi n-ti dunia zaa.[4]
kalila taarihi binkura ni be luɣ'shɛŋa – satara, kukoya din yaai, bukunima mini bikura ni be luɣ'shɛŋa.[6] "International Advisory Committee" ni piigi shɛli ka "Director-General of UNESCO," saɣitili m be din ni.[7] Ka lahi kɔhiri di zaɣ' viɛli tiri salo.[3] Di lahi nyɛla di chɛ ka lala binyɛra ŋɔ lahabaya gindi luɣili kam.[3]
Tuuli bini din kpe lala "International Register" ŋɔ ni daa kpela dini yuuni 1997.[1][3][8]
Zaŋ kana Anashaara goli April yuuni 2025, binyɛra kɔbisinu ni pisopɔin ka bɛ daa zaŋ niŋ "International Register."[9]
Nangbankpeeni ka din ni. Yuuni 2015 ni, kamani ŋmahinli, yɛltɔɣ' bihi daa niŋ East Asia, dini daa niŋ MoW Program ŋmanila di malila dini saɣiritiri taarihi binyɛr' shɛŋa, di bahi bahindi di tabi Nanjing "Massacre" mini "comfort women."[10]
Tiŋgbana mini tiŋgbani yaɣ' shɛŋa "Memory of the World committees" malila di dahalali "Memory of the World registers," ka di wuhiri bɛ ni mali binshɛŋa.[11][12] National registers nim n-nyɛ:
International Advisory Committee yuma ayi kam laɣingu nyɛla laɣ'shɛli bɛ ni ʒiini gbaari shaawara ka mali bin' pala pahiri rijisita maa ni:
<ref>
strategy