Django

Django
Тып	Вэб-фрэймворк
Аўтар	Lawrence Journal-World[d][1]
Распрацоўшчык	Django Software Foundation[d]
Напісана на	Python[3][4]
Інтэрфейс	вэб-інтэрфейс[d]
Аперацыйная сістэма	кросплатформавасць[d]
Першы выпуск	2004[1]
Апошняя версія	5.2.6 (3 верасня 2025)[2]
Ліцэнзія	мадыфікаваная ліцэнзія BSD[d][5][6]
Сайт	djangoproject.com (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Django (бел.: Джа́нга) — свабодны фрэймворк для вэб-праграм на мове Python, які выкарыстоўвае шаблон праектавання MVC^[7]. Праект падтрымліваецца арганізацыяй Django Software Foundation.

Старонка на Django будуецца з аднай або некалькіх праграм. Адзін з асноўных прынцыпаў фрэймворка - DRY (англ.: Don't repeat yourself).

Таксама, у адрозненні ад іншых фрэймворкаў, апрацоўшчыкі URL у Django канфігуруюцца яўна пры дапамозе рэгулярных выразаў.

Для працы з базай даных Django выкарыстоўвае ўласную ORM, у якой мадэль даных апісваецца класамі Python, і па ёй ужо генеруецца схема базы даных^[8].

Вэб-фрэймворк Django выкарыстоўваецца на старонках Instagram ^[9], Disqus^[10], Mozilla^[11], The Washington Times, Pinterest, YouTube, Google і інш.

Таксама Django выкарыстоўваецца ў якасці вэб-кампанента ў праектах:

• Graphite ^[12] — сістэма пабудовы графікаў і назірання
• FreeNAS — свабодная рэалізацыя сістэмы захоўвання і абмену файламі і інш.

• Расэл Кейт-Магі (англ.: Russell Keith-Magee)
• Адрыян Галаваты (англ.: Adrian Holovaty)
• Сайман Вілісан (англ.: Simon Willison)
• Джэйкаб Каплан-Мос (англ.: Jacob Kaplan-Moss)
• Уілсан Майнер (англ.: Wilson Miner)

Распрацоўшчыкі заяўляюць, што не абавязваюцца строга прытрымлівацца ніякай метадалогіі ў развіцці праекта, аддаючы перавагу таму, што здаецца ім найболей лагічным^[13].

Некаторыя магчымасці Django:

• ORM, API доступ да БД з падтрымкай транзакцый^[14]
• убудаваны інтэрфейс адміністратара^[15], з ужо наяўнымі перакладамі на многія мовы
• дыспетчар URL на аснове рэгулярных выразаў^[16]
• пашыральная сістэма шаблонаў з тэгамі і наследаваннем^[17]
• сістэма кэшавання^[18]
• інтэрнацыяналізацыя^[19]
• падключальная архітэктура праграм, якія можна ўсталёўваць на любыя Django-старонкі
• «Generic views» - шаблоны функцый кантролераў
• аўтарызацыя і аўтэнтыфікацыя, падключэнне знешніх модуляў аўтэнтыфікацыі: LDAP, OpenID і інш.
• сістэма фільтраў («middleware») для пабудовы дадатковых апрацоўшчыкаў запытаў, як напрыклад уключаныя ў дыстрыбутыў фільтры для кэшавання, сціску, нармалізацыі URL і падтрымкі ананімных сесій
• бібліятэка для працы з формамі (наследаванне, пабудова форм па існуючай мадэлі БД) ^[20]
• убудаваная аўтаматычная дакументацыя па тэгах шаблонаў і мадэлях даных, даступная праз адміністрацыйную праграму

Некаторыя кампаненты фрэймворка паміж сабой злучаны слаба, таму іх можна досыць проста замяняць на аналагічныя. Напрыклад, замест убудаваных шаблонаў можна выкарыстоўваць Mako ці Jinja .

У той жа час замяняць шэраг кампанентаў (напрыклад, ORM) даволі складана.

Акрамя магчымасцяў убудаваных у ядро фреймворка, існуюць пакеты, якія пашыраюць яго магчымасці. Магчымасці, якія прадстаўляюцца пакетамі, а таксама поўны пералік пакетаў зручна адсочваць праз спецыяльны рэсурс - www.djangopackages.com .

Некаторыя выпускі Django атрымліваюць статус "рэлізу з доўгатэрміновай падтрымкай" (LTS)^[21]. Яны атрымліваюць абнаўленні бяспецы і абароны ад страт даных на гарантаваны перыяд часу, звычайна ад трох гадоў.

На базе Django распрацаваны шэраг гатовых рашэнняў са свабоднай ліцэнзіяй^[22], сярод якіх інтэрнэт-крамы, сістэмы кіравання змесцівам, а таксама больш вузканакіраваныя праекты.

Django праектаваўся для працы пад кіраваннем Apache з модулем mod python і з выкарыстаннем PostgreSQL у якасці базы даных.

З уключэннем падтрымкі WSGI, Django можа працаваць пад кіраваннем FastCGI, mod wsgi або SCGI на Apache і іншых серверах.

Зараз акрамя базы даных PostgreSQL, Django можа працаваць з іншымі СКБД: MySQL, SQLite, Microsoft SQL Server, DB2, Firebird, SQL Anywhere і Oracle .

У складзе Django прысутнічае ўласны вэб-сервер для распрацоўкі. Сервер аўтаматычна вызначае змены ў файлах зыходнага кода праектп і перазапускаецца, што паскарае працэс распрацоўкі на Python. Але пры гэтым ён працуе ў аднапаточным рэжыме і прыдатны толькі для працэсу распрацоўкі і адладкі праграмы.

Django можна разгарнуць на PaaS-сэрвісах RedHat:

• OpenShift, у тым ліку і бясплатна^{[23][24][25][26]}
• Heroku^[27]
• На хостынгу PythonAnywhere^[28].

Google App Engine Python^[29] дазваляе выкарыстоўваць для працы любую версію Django.

Існуюць некаторыя асаблівасці пры працы з Django у Google App Engine Python 2.7.

• Django ORM несумяшчальна са сховішчам App Engine Datastore, якое ўяўляе сабой NoSQL сховішча. Гэта ў сваю чаргу робіць абмежаванай працу пэўных функцый фрэймворка, у прыватнасці, убудаванага адміністрацыйнага інтэрфейсу^[30].
• Таксама з Django можна працаваць праз Google cloud-sql^[31]. Гэта дазваляе выкарыстоўваць усе магчымасці фрэймворка, як і пры працы са звычайнымі рэляцыйнымі базамі^[32].

Існуе community-версія Django-nonrel^[33], адаптаваная для працы з нерэляцыйнымі сховішчамі даных, якая дазваляе паўнавартасна (наколькі гэта магчыма тэхнічна) выкарыстоўваць Django на платформе Google App Engine. А падключальная праграма django-dbindexer^[34] дазваляе нават эмуляваць JOIN у нерэляцыйных сховішчах даных.